Iedereen die iets met paarden te maken heeft, heeft er vast wel eens mee te maken gehad: mok kan bij elk paard voorkomen. Deze huidontsteking, die meestal door bacteriën wordt veroorzaakt, is in het begin onopvallend en daardoor gemakkelijk over het hoofd te zien. Maar al snel kan deze chronisch worden en zich verder verspreiden. Tegen de tijd dat kreupelheid daadwerkelijk optreedt, is de ziekte al in een vergevorderd stadium en is deze waarschijnlijk zwaar onderschat. Vaak hoor je dat mok vooral voorkomt bij Friezen en andere rassen met lang haar, maar dat is niet waar. Als de poten een dikke vacht hebben, is de kans groter dat modderkoorts onopgemerkt blijft. Maar paarden met weinig haargroei op hun benen hebben er net zoveel last van, vooral als ze slecht gepigmenteerde witte koten hebben.
Inhaltsverzeichnis
Wat is modderkoorts?
En hoe herken je ze?
Mok is een huidontsteking in de spronggewrichten van een dier. In een vroeg stadium kan deze ontsteking eenvoudig en langdurig behandeld worden en vaak verdwijnt deze net zo snel als hij is ontstaan. Helaas gebeurt het vaak dat modderkoorts onopgemerkt blijft. Mok is moeilijk of gemakkelijk te herkennen, afhankelijk van het ras van uw viervoeter dat veel ontlasting heeft, zoals de Haflinger, Fries of Tinker, of dat de vacht van uw viervoeter slechts spaarzaam is bij de kootholtes. Het begint met roodheid van de huid, die zich kan ontwikkelen tot blaren en korsten. Als modderkoorts in een vroeg stadium niet wordt behandeld, wordt de korst dikker en neemt deze steeds meer ruimte in beslag in de koot. Maar daaronder gaat de ontsteking door en dringt steeds dieper in de huid door. Als mok niet behandeld wordt, kan het ervoor zorgen dat de gehele koot bedekt raakt met korsten. Deze korsten kunnen openbarsten als het paard beweegt. Hierdoor neemt uiteraard het risico op infectie toe, wat in het ergste geval kan leiden tot bloedvergiftiging (sepsis) en de dood van de patiënt tot gevolg kan hebben. Maar voordat je in paniek raakt, blijf kalm. Met onze tips kan modderkoorts wonderwel behandeld worden en is het eigenlijk makkelijk te voorkomen. Maar de belangrijkste vraag aan het begin: Wat veroorzaakt modderkoorts?
De triggers
Wat veroorzaakt modderkoorts?
Vroeger werd modderkoorts gezien als een duidelijk teken van slechte veehouderij en slechte hygiënische omstandigheden. Toen het paard nog de belangrijkste mobiliteitsfactor voor ons mensen was, had het voldoende beweging, maar de leefomstandigheden waren vaak beperkt tot vastgebonden staan (op stal staan) in slecht uitgemeste stallen. Dat is tegenwoordig natuurlijk een stuk beter, maar het koude en natte seizoen zorgt nog steeds voor echte moddergevechten in veel weilanden en pistes. Rendieren die tijdens het koude seizoen niet worden schoongemaakt, kunnen een broedplaats voor bacteriën worden. Uitwerpselen, urine en modder vermengen zich en vormen ideale omstandigheden voor modderkoorts, waar de ziekte zich graag verspreidt. Maar hoe ontstaat modderkoorts als de stallen schoon zijn en de paarden goed verzorgd worden? En vooral: wat kun je doen tegen modderkoorts? Hoe kunnen de basisvoorwaarden worden gecreëerd, zodat kooteczeem zich niet verspreidt? Hoe kun je de aangetaste plekken het beste ontsmetten als er overal modder tot aan je enkels zit? Het eerste dat genoemd moet worden is vocht.
Dit komt vooral voor bij rassen met weinig haargroei op de spronggewrichten. Als uw huisdier in een open stal staat en het regent dagenlang, blijven zijn poten niet droog of krijgen ze gedurende een langere periode helemaal geen kans om te drogen. Door het aanhoudende vocht ontstaan er eerst warme, rode plekken op de huid, die bij de patiënt hevig jeuken. Vervolgens ontstaan er druppelvormige afscheidingen, die geelachtig en plakkerig worden. In het volgende stadium ontstaan er barsten in de huid, die door het zweten een ruwe, korstachtige consistentie krijgen.
Modderkoorts begint
ab €47,99
Behandelingsopties
Wat kan ik doen tegen modderkoorts?
Het antwoord is in principe eenvoudig, maar vereist wel een consequente toepassing: hygiëne en behandeling. Zelfs in de modderigste periode van het jaar wil uw paard goed behandeld worden. Als u niet wilt rijden bij echt slecht weer, dan vergeven wij u dat. Maar niemand kan voor uw dagelijkse hoef- en lichaamsverzorging zorgen. Hoewel jouw kleine deugniet nog steeds graag door de smerigste plekken rolt, valt de modderkorst van zijn lijfje er zo weer af en de regen wast zelfs het meest modderige exemplaar schoon. Dat geldt niet voor het kootgewricht, want dit gebied vereist een nadere inspectie en goede tips:
In principe is het voldoende om niet alleen voor en na het rijden de haren in de kootholte goed te borstelen, maar ook om met de vingertoppen zorgvuldig te zoeken naar bultjes die kunnen wijzen op mok. Wanneer modderkoorts zich begint te ontwikkelen, gaan de haren op de aangetaste plek overeind staan en kunt u dit gemakkelijk herkennen. In dit beginstadium is het voldoende om de huid dagelijks (indien mogelijk twee keer) te wassen met warm zeepsop, gemaakt van Yuki Cares modderkoortszeep en warm water. Zorg ervoor dat u het spronggewricht daarna goed droogt. U kunt de handdoek stevig wrijven. Dit bevordert de bloedsomloop en vermindert de jeuk. Uiteraard is voorzichtigheid geboden bij blootgestelde delen van het huis. Deze dient u te ontsmetten vóór en na contact met modder.
Modderkoortscrème
ab €39,99
Hoe kan ik een paard met ernstige mok helpen?
Als u te maken heeft met een patiënt die al langere tijd geen behandeling voor modderkoorts heeft, moet u rekening houden met een langere behandelperiode. Als het dier veel haar op de kootjes heeft, kunnen ontstekingen en huidbeschadigingen gemakkelijk over het hoofd worden gezien en zullen er langzaam korsten ontstaan. In zo'n geval kan het nuttig zijn om het haar in de kootholte voorzichtig af te scheren om de behandeling succesvol uit te kunnen voeren. Tegelijkertijd dienen de ontlastingen als bescherming tegen mok en mogen daarom alleen in noodgevallen worden verwijderd. Eerst moet u het harde, korstvormige weefsel zachter maken (bij voorkeur met warm water en zeep, zoals hierboven genoemd) totdat u het met uw vingertoppen kunt wegschrapen. Het is belangrijk om de korstjes voorzichtig te verwijderen, zonder de toch al geïrriteerde huid eronder verder te beschadigen.
Nadat u zich grondig hebt gewassen met modderkoortszeep en water en u zich goed hebt afgedroogd, brengt u modderkoortscrème aan – u mag hier royaal mee omgaan. Vroeger gebruikte men vooral kleverige zinkzalf, maar tegenwoordig worden er ook milde, maar uiterst effectieve, natuurlijke producten en geneeskrachtige planten gebruikt. Naast waardevolle etherische oliën bestaat de crèmebasis ook uit gezonde ingrediënten: aloë vera-olie, sheaboter en cacaoboter houden de huid soepel, borageolie verzacht, zink en colloïdaal zilver bevorderen de huidregeneratie. Regelmatig gebruik van de modderkoortscrème voorkomt dat er korsten op de pijnlijke plek ontstaan, maar zorgt ervoor dat de plek kan ademen en genezen.
Modderkoorts zeep
€13,99
Modderkoorts behandelen met huismiddeltjes
Gelukkig zijn huismiddeltjes tegen modderkoorts heel goed te gebruiken en niet duur. Tot slot hebt u alleen nog maar water en zeep nodig om de aangetaste plekken schoon te maken. Het is echter beter om geen agressieve wrongelzeep te gebruiken, maar modderzeep met natuurlijke ingrediënten. Kokosnoot-, olijf-, rijstkiem- en wonderolie zorgen voor een voedend schuim dat ook een antibacteriële werking heeft. De hydraterende stoffen helpen de korstjes zachter te maken en, met behulp van borageolie, verminderen ze de jeuk. Vervolgens kunt u Sint-Janskruidolie of Calendula-olie gebruiken om littekenvorming te verbeteren. Tea tree olie blijkt ook effectief te zijn bij huidproblemen. Rozemarijn voorkomt dat er secundaire infecties ontstaan in de beschadigde huid en bevordert de bloedsomloop en wondgenezing. Wierook ondersteunt ook de wondgenezing en beschermt cellen. Basilicum verzacht huidirritaties en houdt insecten op afstand. De ontsmettende werking van etherische olie van sparrennaalden houdt bacteriën op afstand en verzacht ontstoken huidplekken. Als u niet alle wonderbaarlijke natuurlijke remedies afzonderlijk wilt kopen, gebruik dan onze modderkoortszeep en onze modderkoortscrème , want daarin zit alles.
Wat kan de dierenarts doen tegen mok?
Als u de mokkoorts zelfs na wekenlange regelmatige behandeling niet onder controle krijgt, is het verstandig om de dierenarts te bellen. De arts neemt een weefselmonster uit het aangetaste gebied en onderzoekt dit op verschillende verdachte factoren. Hoewel modder meestal de oorzaak is van het ontstaan van modderkoorts, kunnen er ook andere oorzaken zijn of kunnen ze de genezing verhinderen. Bij klassieke bacteriële infecties zal de reguliere geneeskunde overgaan op antibiotica. Als de oorzaak een schimmel- of mijtplaag is, worden speciale shampoos gebruikt. Ook verbanden, beenkappen, hoefschoenen en dergelijke moeten grondig gereinigd worden om te voorkomen dat de mijten terug in het been van het paard terechtkomen. Het komt zelden voor dat een virus verantwoordelijk is voor modderkoorts, maar niets is onmogelijk. Het enige dat hierbij helpt, is het versterken van het immuunsysteem van de patiënt. Na het gebruik van antibiotica kan een darmspoeling ook heel nuttig zijn. Ook allergieën of stofwisselingsstoornissen kunnen huidproblemen veroorzaken; de oorzaak moet hierbij gezocht worden. Omdat elk van deze mogelijke triggers afzonderlijk moet worden gezocht en gevonden, kan de behandeling langer duren en niet erg kosteneffectief zijn. Een ervaren dierenarts ( lees hier hoe u er een vindt ) kan u hierbij vaak helpen.
Voeden
Wat moet ik mijn hond voeren als hij last heeft van mok?
Modderkoorts is een ziekte die verband kan houden met een verzwakt immuunsysteem. Je kunt het immuunsysteem van het dier dus ondersteunen met de juiste voeding, maar je kunt het ook uit balans brengen door verkeerde voeding. Dit komt door slechte kwaliteit ruwvoer (verontreinigd groenvoer, kuilvoer met te veel eiwitten, etc.), door chemische toevoegingen in industrieel geproduceerde muesli of door vaccinaties en ontwormingskuren die de lever belasten. De welvaartsziekten waar veel paarden tegenwoordig last van hebben, hebben ook een negatieve invloed op de kwaliteit van de huid. Te veel eiwitten en fructaan in combinatie met te weinig beweging is vergif voor elk paard en uit zich in verschillende vormen. Een belangrijk element voor een gezonde huidverzorging is het element zink. Vooral paarden met een lage voedingsbehoefte, zoals alle robuuste rassen, muildieren en ezels, hebben vaak last van een tekort aan micronutriënten, wat resulteert in onvoldoende mineralisatie. Wat moet u uw hond voeren als hij last heeft van mok? Bij het voeren van mineralen moet u vooral letten op de zinkvoorziening. Vooral tijdens de vachtwisseling en bij mok moet er voldoende zink aanwezig zijn. Daarnaast moet het zink afgestemd zijn op het gewicht en type van uw trouwe viervoeter. Het graangehalte in het voer moet sterk worden verminderd en voermengsels die veel kunstmatige toevoegingen en conserveringsmiddelen bevatten, moeten over het algemeen worden vermeden.
Zink: het onderschatte krachtelement voor huid en haar
Bij hardnekkige gevallen van mok is een behandeling met hoge doses zink gedurende ongeveer 10 dagen ook effectief gebleken. Als u uw patiënt met modderkoorts wilt behandelen met zink, moet u dus vooral letten op de biologische beschikbaarheid van het sporenelement. Deze kan namelijk per product sterk verschillen. Anorganische verbindingen zoals zinksulfaat of zinkoxide zijn veel minder effectief dan de zogenaamde gechelateerde vorm van zink, zelfs in hoge doseringen. Chelatie is het proces waarbij zink zich aan andere stoffen bindt, zodat deze gemakkelijker worden opgenomen en de biologische beschikbaarheid toeneemt. Dit gebeurt door de moleculen elektrisch te laden, waardoor ze in deze toestand veel meer zink kunnen binden en transporteren. In ieder geval is het belangrijk om aandacht te besteden aan de interacties met andere gevoede elementen. Als het preparaat glucose, graan- of lijnzaadmeel, vruchtenpulp e.d. bevat, wordt het transport van zink naar het door mok aangetaste gebied vertraagd of zelfs geheel stopgezet.
Secundair tekort aan zink en mangaan
Het komt ook voor dat zink alleen de modderkoorts niet van binnenuit kan bestrijden. Om te voorkomen dat uw viervoeter een tekort aan bepaalde elementen krijgt, kunt u het beste op safe spelen. In dat geval is het verstandig om een mineralentest of bloedonderzoek te laten doen. Om de aandoening zo onaangetast mogelijk te presenteren, dient u minimaal vijf dagen voor het onderzoek te stoppen met het toedienen van minerale supplementen. De toevoer van mangaan maakt de enzymatische ontgifting van stikstof mogelijk. Een tekort aan mangaan kan leiden tot een secundair tekort aan zink, wat een oorzaak kan zijn van ontgiftingsstoornissen. Ook de belasting van de stofwisseling door de constante inname van conserveringsmiddelen en smaakstoffen in industriële muesli wordt in dit opzicht vaak veel te weinig aandacht besteed. Dit geldt overigens voor dieren en mensen! Vooral heerlijk geurende muesli- en papsoorten die vochtig gevoerd worden, maar ook lekkernijen die naar appel, banaan e.d. ruiken, worden vaak met smaakstoffen versterkt. Wees dus voorzichtig met een te sterke geur! Optimaliseer de basisverzorging, want anders (ook los van mok) ontstaat er een belasting voor de nieren, lever en darmen. Het lichaam kiest de huid pas als laatste orgaan voor ontgifting. Modderkoorts kan daarom gemakkelijk worden omschreven als een ontgiftingsstoornis.
Ook in dit geval kan een dierenarts met ervaring in paardenvoeding waardevolle hulp bieden bij onderzoek, interpretatie en correcte voeding.
Modderkoorts zeep
€13,99
Modderkoortscrème
ab €39,99
Modderkoorts begint
ab €47,99
Profylaxe tegen modderkoorts
Eczeem bij de kootholte: modderkoorts – wat te doen, wat te vermijden?
Naast een goede hygiëne en regelmatige verzorging is ook luchttoevoer essentieel voor het genezingsproces van modderkoorts. De beschadigde huid moet kunnen ademen. Daarom mogen bepaalde zalven die de wonden luchtdicht afsluiten, absoluut niet worden gebruikt. Vergeet lanoline, vaseline of penatencrème, deze sluiten net zo luchtdicht af als de korst van modderkoorts zelf. Precies het tegenovergestelde zou het geval moeten zijn (daarom zou je de korst moeten verwijderen door deze te behandelen met modderkoortszeep. De modderkoortscrème voedt en absorbeert het vervolgens), het geblesseerde gebied moet kunnen ademen en dus een goede bloedcirculatie hebben. Dit betekent dat patiënten met mok in geen geval gedwongen mogen worden om in hun box te blijven liggen. Ook al is het werk onder de ruiter beperkt of opgeschort, het dier moet met de kudde mee kunnen bewegen. Want zoals we al weten: beweging is het allerbelangrijkste. Het is ook beter om de beschadigde plekken niet te verbinden. Beenkappen of verbanden kunnen schuren, maar modder en vuil komen meestal toch in de wond terecht. Omdat je ze sowieso regelmatig moet wassen, drogen en behandelen, vormt de wilgenmodder geen probleem.
Geen angst voor modder en vuil
Uiteraard is hygiëne altijd een aandachtspunt dat de gezondheid bevordert en de groei van bacteriën vertraagt. Maar we willen nog één ding heel duidelijk benadrukken: modder en sneeuw kunnen de vacht van een paard niet beschadigen, zolang de huid van het paard gezond is. Misschien is het u al opgevallen: zelfs de vuilste dieren worden weer schoon zonder dat ze zich hoeven te verzorgen; de natuur heeft dat zo geregeld. Vuil wordt pas een probleem als er verwondingen optreden en het vuil in contact komt met de bloedbaan. Modderkoorts ontstaat gemakkelijker bij kleine verwondingen aan de benen. Omdat deze klachten vaak over het hoofd worden gezien, is het voor de leek niet zo eenvoudig om na een paar dagen vast te stellen of het littekenweefsel is of dat er al sprake is van mok. In ieder geval geldt: maak de plek schoon , droog, laat er lucht bij en behandel hem regelmatig met moddercrème .
Stress als trigger voor modderkoorts en andere huidziekten
We weten dat stress extreem negatieve effecten op ons mensen kan hebben. Met onze gevoelige bloemen is dat niet anders. Een paard – afhankelijk van zijn karakter en ras natuurlijk – ervaart heel snel stress, bijvoorbeeld als er iets vertrouwds verandert. We weten dit van paardrijden, wanneer er plotseling iets onverwachts gebeurt en je partner zich vreemd begint te gedragen. Maar zelfs de 'privacy' van het gevoelige paard kan verstoord worden, bijvoorbeeld wanneer zijn favoriete gezelschap plotseling verdwijnt, wanneer de rustperiodes in de box verstoord worden door geluid of licht, of wanneer het paard moet integreren in een nieuwe kudde. In het laatste geval zijn niet alleen de sociale vaardigheden van uw harige vriend van belang, maar ook zijn immuunsysteem. Nieuwe stal, nieuwe bacteriën, dus moeten er nieuwe antilichamen worden gevormd. Het enige dat uw vriend kan helpen, is zijn intacte immuunsysteem. Dat kunt u ondersteunen met gerichte voeding (zie hierboven), zon, lucht en voldoende beweging. Overigens hebben mentale uitdagingen (grondwerk, circuskunsten, etc.) ook een positief effect op het immuunsysteem van je paard als de motivatie goed is. In stressvolle situaties kun je je paard ook wat ontspanning geven met onze Yuki cares Cool down .
Verschillende vormen van modderkoorts
Wilt u wetenschappelijk onderbouwde informatie over modderkoorts, lees dan verder. De geneeskunde maakt onderscheid tussen drie soorten modderkoorts:
- Eczeemkoorts (Eccema squamosum, of Eccema madidans)
- Verrukeuze modderkoorts (dermatitis verrucosa)
- Gangreen dermatitis
Als modderkoorts, ongeacht de soort, niet wordt behandeld, kan dit ernstige gevolgen hebben. We hebben het al gehad over de bloedvergiftiging die hierdoor kan ontstaan. Het kan echter ook gebeuren dat mok zich onbehandeld steeds verder naar boven verspreidt langs het been, wat kan leiden tot hevige zwellingen (olifantenpoten) en ernstige kreupelheid. Rasp is vergelijkbaar met mok en kan ook op andere plaatsen dan de koot ontstaan. De oorzaken en behandelingsmogelijkheden zijn in principe hetzelfde. Beide ziekten bij paarden zijn al sinds mensenheugenis bekend. Terwijl in de tijd van de cavalerie dierlijke houtskool, zwavelbloesem en zinkzalf de belangrijkste behandelmethoden waren, maken moderne behandelmethoden ook het gebruik van wetenschappelijk onderzochte medicinale planten mogelijk.
Effecten van natuurlijke producten en medicinale planten op modderkoorts
De natuur biedt ons allemaal de juiste oplossingen. Bij mok hebben we te maken met verschillende triggers die bestreden moeten worden. Allereerst is de jeuk ontzettend vervelend voor paarden en moet deze onder controle gehouden worden. Tea tree olie is hierbij bijzonder effectief, omdat het enerzijds wondhelende eigenschappen heeft en anderzijds de etherische olie ook werkt tegen mijten en schimmelinfecties. Borageolie heeft ook een sterk jeukwerend effect. Rozemarijn bevat bittere stoffen, tannines, harsen en etherische oliën, evenals kleine hoeveelheden saponine in een harmonieuze compositie. Dit heeft een vaatverwijdend en bloedcirculatiebevorderend effect. Wierook wordt al meer dan 5000 jaar met succes gebruikt in de Ayurvedische geneeskunde voor de behandeling van chronische ontstekingen, huidziekten, astma en reuma. Basilicum heeft ook een kalmerende en ontstekingsremmende werking. Sparrennaalden zijn niet alleen effectief tegen hoest en keelpijn, maar werken ook goed tegen ontstekingen.
Modderkoorts zeep
€13,99
De oplossing van Yuki cares
De Yuki Cares modderkoortszeep verzorgt de huid en verwijdert op milde wijze de typische modderkorstjes zonder de huid verder te beschadigen. Met de zeep kun je de benen van je paard direct schrobben en inzepen.
Modderkoortscrème
ab €39,99
De Yuki Cares modderkoortscrème voorziet de beschadigde huid van voedende en ontstekingsremmende ingrediënten zonder de wonden te laten plakken. De huid kan ademen en drogen nadat de crème snel is opgenomen, waardoor de vorming van een nieuwe broedplaats voor bacteriën wordt voorkomen. Het verlicht ook de pijnlijke jeuk.
Wasvlokken tegen modderkoorts
€12,75
Alleen zolang de voorraad strekt:
De Yuki Cares modderkoorts wasvlokken hebben hetzelfde effect als de modderkoortszeep. Met behulp hiervan kunt u eenvoudig een zeepoplossing bereiden waarmee u vervolgens de betreffende plekken kunt wassen. Het is iets zuiniger in gebruik dan zeep.
Tekst door Balance Cure Animal Healing Practice & Textbroker / DieKummer
Foto's door Balance Cure Animal Healing Practice & Mara-Lina Kraemer
